Jaap
Soms heb je van die mensen die je niet snel vergeet. Jaap Broersma was zo’n persoon. Ik kende Jaap al voordat ik in Ee kwam wonen. Hij belde altijd trouw het aantal bezoekersvan het vlasmuseum door aan de Dockumer Courant, waar ik toen werkte. Ook over andere nieuwtjes uit het dorp wist hij de redactie van de krant te vinden.
Toen ik eenmaal in Ee woonde duurde het niet lang voordat hij mij een rondleiding in de kerk gaf, tegenover ons huis. Mijn ouders en beppe waren op bezoek en gingen ook mee. Dat de rondleiding uren zou duren hadden we eerst niet in de gaten. Het ene na het andere verhaal werd in geuren en kleuren verteld. Jaap kon prachtig vertellen, maar – en dat gaf hij zelf ook wel toe – hij was nogal uitgebreid van stof.
Op een gegeven moment was ik betrokken bij het vlasmuseum in het dorp waar ook Jaap vrijwilliger was waardoor ik hem beter leerde kennen. Dat we het vlasmuseum wilden vernieuwen, vond hij maar niks. Hij wilde liever dat het zou blijven zoals het was. En dat snap ik ook wel, want nu kon hij de verhalen over het zware leven in de vlasverwerking minder uitgebreid en op zijn eigen humoristische wijze vertellen. De bordjes, beelden en audiotour hadden zijn werk deels overgenomen.
Toch zorgden we er als vrijwilligers voor dat zijn markante stem vereeuwigd werd in het museum. Aan de hand van een praatpaal heet Jaap iedereen nu welkom in It Braakhok, het enige museum in Nederland waar de bewerking van vlas tot linnen is te zien. Dat hij ook nog een belangrijke rol speelde in het kinderboek dat ik over het vlasmuseum schreef, vond hij helemaal geweldig.
Want Jaap hield ervan om in de belangstelling te staan. Dat bleek ook in het jaar dat hij de oudste verteller van Friesland was tijdens de verhalenavond van Culturele Hoofdstad. Toevallig viel die datum op zijn verjaardag. Een mooi moment voor hem om te trakteren op gebak én op het verhaal over de proppenschieter. Tenminste, dat was de opdracht. Vooraf hadden we het verhaal ‘geoefend’, maar Jaap verzon er op de avond zelf nog twee verhalen bij. En die drie verhalen vertelde hij zes keer achter elkaar aan de honderden bezoekers die langskwamen.
Op een gegeven moment wist ik dat ik niet ‘even’ bij Jaap over de vloer hoefde te komen om iets te brengen of te halen. Daar moest je tijd voor uittrekken. Toen hij mij al meerdere keren had gevraagd om een brief bij hem op te halen voor het vlasmuseum dacht ik slim te zijn door de kinderen mee te nemen op een tijdstip dat ze bijna op bed moesten. Maar Jaap hield er ook wel van om verhalen aan kinderen te vertellen, dus gaf hij hen een rondleiding door zijn huis. Tot aan de slaapkamer aan toe. Daar lag een stapel boeken over zijn tijd in Indië die hij steevast liet zien. Hij voegde er dan meestal subtiel aan toe dat er nog een aantal boeken te koop waren.
Jaap heeft heel wat bijzondere verhalen over het vlasmuseum en de kerk nagelaten. Gelukkig zijn de meeste verhalen vastgelegd en nieuwe vrijwilligers hebben het stokje van hem overgenomen (zie het interview met Jan Willem van der Zee in De Westereender van oktober). Op 8 september 2022 is Jaap overleden, op dezelfde dag als Queen Elizabeth. Jaap is net iets ouder geworden, hij was 97 jaar. Elizabeth was misschien beroemd over de hele wereld, maar Jaap was wereldberoemd in Noordoost-Friesland.
Dat deze iconen op dezelfde dag zijn overleden kan haast geen toeval zijn. Misschien zijn ze elkaar tegengekomen bij de poort en blikken ze terug op hun welbewogen leven. Ik stel me zo voor dat Jaap daar zijn verhaal doet en dat Elizabeth luistert. En Jaap kennende, staan ze daar nu nog.
Klasina van der Werf
Bron: Westereender oktober 2022
Toen ik eenmaal in Ee woonde duurde het niet lang voordat hij mij een rondleiding in de kerk gaf, tegenover ons huis. Mijn ouders en beppe waren op bezoek en gingen ook mee. Dat de rondleiding uren zou duren hadden we eerst niet in de gaten. Het ene na het andere verhaal werd in geuren en kleuren verteld. Jaap kon prachtig vertellen, maar – en dat gaf hij zelf ook wel toe – hij was nogal uitgebreid van stof.
Op een gegeven moment was ik betrokken bij het vlasmuseum in het dorp waar ook Jaap vrijwilliger was waardoor ik hem beter leerde kennen. Dat we het vlasmuseum wilden vernieuwen, vond hij maar niks. Hij wilde liever dat het zou blijven zoals het was. En dat snap ik ook wel, want nu kon hij de verhalen over het zware leven in de vlasverwerking minder uitgebreid en op zijn eigen humoristische wijze vertellen. De bordjes, beelden en audiotour hadden zijn werk deels overgenomen.
Toch zorgden we er als vrijwilligers voor dat zijn markante stem vereeuwigd werd in het museum. Aan de hand van een praatpaal heet Jaap iedereen nu welkom in It Braakhok, het enige museum in Nederland waar de bewerking van vlas tot linnen is te zien. Dat hij ook nog een belangrijke rol speelde in het kinderboek dat ik over het vlasmuseum schreef, vond hij helemaal geweldig.
Want Jaap hield ervan om in de belangstelling te staan. Dat bleek ook in het jaar dat hij de oudste verteller van Friesland was tijdens de verhalenavond van Culturele Hoofdstad. Toevallig viel die datum op zijn verjaardag. Een mooi moment voor hem om te trakteren op gebak én op het verhaal over de proppenschieter. Tenminste, dat was de opdracht. Vooraf hadden we het verhaal ‘geoefend’, maar Jaap verzon er op de avond zelf nog twee verhalen bij. En die drie verhalen vertelde hij zes keer achter elkaar aan de honderden bezoekers die langskwamen.
Op een gegeven moment wist ik dat ik niet ‘even’ bij Jaap over de vloer hoefde te komen om iets te brengen of te halen. Daar moest je tijd voor uittrekken. Toen hij mij al meerdere keren had gevraagd om een brief bij hem op te halen voor het vlasmuseum dacht ik slim te zijn door de kinderen mee te nemen op een tijdstip dat ze bijna op bed moesten. Maar Jaap hield er ook wel van om verhalen aan kinderen te vertellen, dus gaf hij hen een rondleiding door zijn huis. Tot aan de slaapkamer aan toe. Daar lag een stapel boeken over zijn tijd in Indië die hij steevast liet zien. Hij voegde er dan meestal subtiel aan toe dat er nog een aantal boeken te koop waren.
Jaap heeft heel wat bijzondere verhalen over het vlasmuseum en de kerk nagelaten. Gelukkig zijn de meeste verhalen vastgelegd en nieuwe vrijwilligers hebben het stokje van hem overgenomen (zie het interview met Jan Willem van der Zee in De Westereender van oktober). Op 8 september 2022 is Jaap overleden, op dezelfde dag als Queen Elizabeth. Jaap is net iets ouder geworden, hij was 97 jaar. Elizabeth was misschien beroemd over de hele wereld, maar Jaap was wereldberoemd in Noordoost-Friesland.
Dat deze iconen op dezelfde dag zijn overleden kan haast geen toeval zijn. Misschien zijn ze elkaar tegengekomen bij de poort en blikken ze terug op hun welbewogen leven. Ik stel me zo voor dat Jaap daar zijn verhaal doet en dat Elizabeth luistert. En Jaap kennende, staan ze daar nu nog.
Klasina van der Werf
Bron: Westereender oktober 2022
12 oktober 2022